Ilu? …czyli rzecz o diakonach stałych w Polsce

Wydawałby się, że pytanie o liczbę diakonów stałych w Polsce jest pytaniem prostym, a dodatkowo przy niewielkiej ich liczbie w porównaniu z takimi społecznościami diakońskimi, jak w Niemczech, Francji czy we Włoszech nie powinno nastręczać trudności z odpowiedzią. Bynajmniej. Tak jednak nie jest, bo wbrew pozorom pytając o liczbę diakonów stałych w naszym kraju można na diakonów stałych patrzeć z różnej perspektywy.

Co więc wiemy? Możemy dość dokładnie wskazać liczbę diakonów stałych, którzy zostali wyświęceni w Polsce. Szczegółowe informacje na ten temat znajdują się w zakładce Diakonat stały w Polsce – historia i stan aktualny. Znajdziemy tam informację o tym kto i kiedy otrzymał święcenia diakonatu, czy wyświęcony był członkiem instytutu życia konsekrowanego, do posługi w której diecezji został wyświęcony. Na ogół informacje te odnoszą się do diakonów stałych Kościoła katolickiego obrządku łacińskiego. Jednak w tym miejscu należy zaznaczyć, iż w Polsce mamy jeszcze struktury Kościoła greckokatolickiego. W Kościele tym reprezentującym ryt bizantyjski, również posługują diakoni, którzy są „odpowiednikiem” diakona stałego. Są to mężczyźni, którzy przyjęli święcenia diakonatu lecz „nie są przeznaczeni do kapłaństwa” (diaconus ad sacerdotium non destinatus)! Takich diakonów w Kościele grekokatolickim w Polsce od 2003 roku zostało wyświęconych 4 (czterech) i wszyscy aktualnie posługują w Polsce w eparchii przemysko-warszawskiej.

Spośród diakonów stałych Kościoła katolickiego w Polsce zostało ich wyświęconych 58. Jak ta liczba wygląda w odniesieniu do poszczególnych diecezji przedstawia powyższa infografika. Lecz i dla tej liczby trzeba przyjąć pewne założenia. Po pierwsze przy odbywających się od 2008 roku święceniach diakonów stałych nie zawsze o nich informowano, a nawet jeśli – to zazwyczaj nie pojawiała się informacja (ważna ze względów prawno-kanonicznych i statystycznych), do której diecezji lub do jakiego instytutu życia konsekrowanego nowowyświęcony diakon został inkardynowany. Tego można się domyślać lub dowiedzieć skądinąd…

Załóżmy więc na razie, że wyświęcono 58 diakonów stałych w Polsce. Warto powiedzieć, że w tym gronie mamy jednego Francuza i jednego Włocha. Wśród wyświęconych w Polsce diakonów stałych mamy sześciu celibatariuszy, gdyż zdecydowana większość diakonów stałych to mężczyźni żyjący w małżeństwie. Wśród celibatariuszy mamy po jednym diakonie z Monastycznych Wspólnot Jerozolimskich, ze Wspólnoty Apostołów Nadziei i od Franciszkanów Konwentualnych (OFM Conv). Należy jednak zauważyć, że pierwotnie wyświęcony na diakona stałego misjonarz ze Wspólnoty Apostołów Nadziei został po kilku latach ostatecznie wyświęcony na prezbitera.

Warto też zauważyć, że takie statystyki, jak te publikowane w Annuarium Statisticum Ecclesiae i Annuario Pontificio wskazują na ogół na podział diakonów stałych na diakonów diecezjalnych i diakonów zakonnych, a więc nie wyszczególniają celibatariuszy, na których składają się diakoni zakonni oraz część (nieliczna) diakonów diecezjalnych.

Spośród diakonów stałych, którzy przyjęli święcenia w naszym kraju jest kilku, a dokładnie 4, którzy podjęli posługę diakońską poza granicami Polski na misjach. W statystyce więc pomniejszają liczbę diakonów, którzy aktualnie posługują w Polsce.

Z innych krajów wiemy również, że liczba aktywnych diakonów stałych może ulec zmniejszeniu też z innych powodów (np. przejście na emeryturę, zaciągnięcie kar kanonicznych). W tym zakresie nie są znane dane dotyczące diakonów stałych, którzy pozostali w kraju.

Cieszy jednak fakt, że w ośrodkach formacji diakonów stałych – również w diecezjach, których nie widać jeszcze na infografikach – trwa przygotowanie kolejnych kandydatów do święceń.

_{^{Zaktualizowano 22/09/2021}}