Święty, diakon i męczennik
Syzyniusz (Sisinnius, Sisinio) był diakonem w Auximum (obecnie Osimo, miasto położone 20 km od Ankony). Wraz z Florentiuszem (Fiorenzo), Dioklecjanem (Diokleziano, Diokletiusz) oraz Maksymem, uczniami kapłana św. Anthimusa, zostaje uwięziony za swoją wiarę, podczas prześladowań cesarza Dioklecjana. Wszyscy ostatecznie nie chcąc wyrzec się Chrystusa i odmawiając złożenia ofiary bożkom zginęli przez ukamienowanie ok. 304 r. w Rzymie. Wkrótce ich kości dotarły do Osimo, gdzie rozkwitł kult męczenników.
Spisana po łacinie hagiografia tak relacjonuje ich historię oraz męczeństwo:
„Prokonsul Azji – Faltoniusz Pinianus, na urząd mianowany przez Dioklecjana i Maksymiana miał żonę Lucynę. Ich doradca (𝘤𝘰𝘯𝘴𝘪𝘭𝘪𝘢𝘳𝘪𝘶𝘴), Chaeremon, mając wypaczony umysł, zabija chrześcijan wieloma torturami; sam jednak jest opętany przez diabła i wzywa imienia świętych (𝘴𝘢𝘯𝘤𝘵𝘪), których zabił, w końcu umiera. Widząc te rzeczy, Pinianus jest przepełniony strachem i źle się czuje.
Widząc to wszystko, Lucyna, bardzo roztropna kobieta, rozumie, że Pinianus jest chory z powodu zabijania chrześcijan; szuka uwięzionych wyznawców Chrystusa i nakazuje ich potajemnie przyprowadzać do siebie. Wśród uwięzionych jest ksiądz (𝘱𝘳𝘦𝘴𝘣𝘪𝘵𝘦𝘳) Anthimus wraz z diakonem Syzyniuszem i innymi zakonnikami (𝘳𝘦𝘭𝘪𝘨𝘪𝘰𝘴𝘪 𝘷𝘪𝘳𝘪) zwany Maksymusem, Bassusem, Fabiusem, Dioklecjusem i Florentiusem. Prosi ich o pomoc w uwolnieniu męża od choroby, w zamian obiecuje bogactwo i wolność. Anthimus radzi jej, aby jej mąż został chrześcijaninem gdyż spowoduje to natychmiastowe wyzdrowienie. Lucyna biegnie do męża i mówi mu, żeby nie zawracał sobie głowy różnymi lekarzami (𝘮𝘦𝘥𝘪𝘤𝘪 𝘦𝘵 𝘢𝘳𝘤𝘪𝘢𝘵𝘳𝘪 𝘦𝘵 𝘥𝘪𝘢𝘴𝘰𝘱𝘩𝘪𝘴𝘵𝘦), ale uważał na zalecenie mężczyzn, którzy nie proszą o nic w zamian, ale oświadczają, że jeśli się nawróci na Chrześcijaństwo zostanie natychmiast wyleczony. Pinianus mówi, że trzeba być głupim, żeby nie wierzyć, że to jest prawdziwy Bóg, ten, który uzdrawia i przywraca życie tym, którzy mają umrzeć. Lucyna mimo wszystko przedstawia go Anthimusowi i Syzyniuszowi.
Anthimus i Syzyniusz wchodzą do sypialni Pinianusa i znajdują go umierającego. Proszą Pinianusa, aby zrezygnował z jakiegokolwiek innego leczenia, gdyż pomoże mu tylko moc Chrystusa. Pinianus prosi o uzdrowienie, aby uwierzyć, że tylko On jest wszechmogącym Bogiem. Anthimus prosi Pinianusa, aby był gotów uwierzyć w to, co mu powie, Pinianus odpowiada, że nie wezwałby ich, gdyby nie wierzył. Następnie Anthimus udziela Pinianusowi długiego chrześcijańskiego pouczenia: zostaje pouczony w formie wyznania wiary streszczającego historię zbawienia o stworzeniu, o Trójcy Świętej, grzechu pierworodnym, o Wcieleniu, Ukrzyżowaniu i Zmartwychwstaniu, o ukazaniu się Chrystusa uczniom przez czterdzieści dni, kiedy dał im moc uzdrawiania chorych i wypędzania demonów, a na koniec Wniebowstąpienie Chrystusa.
Pinianus podnosi ręce i wyznaje wiarę w Chrystusa. Anthimus i Syzyniusz padają na twarz i zaczynają się modlić. Nagle zjawia się najjaśniejsze światło trwające pół godziny, potem Anthimus i Syzyniusz, podnosząc się z modlitewnej postawy, mówią do Pinianusa: „Powstań, bo Chrystus, Syn Boży, w którego uwierzyłeś, odwiedził cię” (𝘦𝘹𝘴𝘶𝘳𝘨𝘦 𝘲𝘶𝘪𝘢 𝘷𝘪𝘴𝘪𝘵𝘢𝘷𝘪𝘵 𝘵𝘦 𝘊𝘩𝘳𝘪𝘴𝘵𝘶𝘴 𝘧𝘪𝘭𝘪𝘶𝘴 𝘥𝘦𝘪 𝘤𝘶𝘪 𝘤𝘳𝘦𝘥𝘪𝘥𝘪𝘴𝘵𝘪). Natychmiast Pinianus wstaje z łóżka, wstaje i idzie, całkowicie uzdrowiony. Głosi, że Chrystus jest prawdziwym Bogiem, a innych chrześcijan wzywają z więzienia, Maximus, Bassus, Fabianus [Acta Sanctorum: 𝘍𝘢𝘣𝘪𝘶𝘴], Dioklecjus i Florentiusz. Przez siedem dni pouczają Piniana i Lucynę o prawdzie i tajemnicach chrześcijańskich, po czym para wraz z całym domem i rodziną (𝘧𝘢𝘮𝘪𝘭𝘪𝘢 𝘦𝘵 𝘩𝘦𝘳𝘦𝘥𝘪𝘵𝘢𝘴) zostaje ochrzczona.
Przez rok po wyzdrowieniu Pinianus uwalnia chrześcijan z kopalń (𝘮𝘦𝘵𝘢𝘭𝘭𝘢), zakładów pracy (𝘦𝘳𝘨𝘢𝘴𝘵𝘶𝘭𝘢) i więzień (𝘤𝘶𝘴𝘵𝘰𝘥𝘪𝘢), a zgodnie z nauką Anthimusa i Syzyniusz umywa im nogi, całuje ręce i daje im pieniądze i środki transportu do ich domów. Następnie Pinianus i chrześcijanie udają się do miasta [Rzymu?]. Ponieważ jest ich tak wielu, są oni podzieleni między mieszkania (𝘮𝘢𝘯𝘴𝘪𝘰𝘯𝘦𝘴) na rozległej posiadłości Pinianusa (𝘱𝘳𝘦𝘥𝘪𝘢) w prowincji Picenum [w przybliżeniu odpowiednik dzisiejszej Marche]. Daje posiadłość (𝘱𝘳𝘦𝘥𝘪𝘶𝘮) w pobliżu miasta 𝘈𝘶𝘹𝘪𝘮𝘢𝘯𝘵𝘪𝘶𝘮 (Osimo) [warianty rękopisu: 𝘈𝘶𝘹𝘪𝘮𝘪𝘶𝘮, 𝘈𝘶𝘹𝘪𝘮𝘢𝘤𝘪𝘢𝘮] Syzyniuszowi, Dioklecjusowi i Florentiusowi, którzy w towarzystwie wielu innych mieszkają tam, chwaląc Chrystusa bez przeszkód przez trzy lata przed otrzymaniem palmy męczeństwa.
Odbywało się spotkanie ludzi, którzy co trzy lata składali ofiary i mówili, że otrzymywali wyrocznie (𝘳𝘦𝘴𝘱𝘰𝘯𝘴𝘢). Otrzymują wyrocznię, którą Syzyniusz, Dioklecjus i Florentius muszą złożyć w ofierze; w przeciwnym razie nie otrzymają zwyczajowych wyroczni. Kiedy chrześcijanie odmawiają złożenia ofiary, są kamienowani przez ludzi i pozostawiani zakopani pod masą kamieni. Później chrześcijanie oczyszczają to miejsce i chowają tam świętych męczenników Bożych (𝘴𝘢𝘯𝘤𝘵𝘪 𝘥𝘦𝘪 𝘮𝘢𝘳𝘵𝘺𝘳𝘦𝘴).
W tym miejscu, w mieście 𝘈𝘶𝘹𝘪𝘮𝘶𝘮, dzięki ich modlitwom łaski obfitują aż do dnia dzisiejszego. Ku chwale Pana naszego Jezusa Chrystusa, któremu niech będzie cześć i chwała na wieki wieków. Amen.
(𝘐𝘯 𝘲𝘶𝘰 𝘭𝘰𝘤𝘰 𝘰𝘳𝘢𝘵𝘪𝘰𝘯𝘦𝘴 𝘦𝘰𝘳𝘶𝘮 𝘦𝘹𝘶𝘣𝘦𝘳𝘢𝘯𝘵 𝘣𝘦𝘯𝘦𝘧𝘪𝘤𝘪𝘪𝘴 𝘴𝘶𝘪𝘴 𝘶𝘴𝘲𝘶𝘦 𝘪𝘯 𝘱𝘳𝘦𝘴𝘦𝘯𝘵𝘦𝘮 𝘥𝘪𝘦𝘮 𝘪𝘯 𝘤𝘪𝘷𝘪𝘵𝘢𝘵𝘦 𝘈𝘶𝘹𝘪𝘮𝘶𝘮. 𝘈𝘥 𝘭𝘢𝘶𝘥𝘦𝘮 𝘥𝘰𝘮𝘪𝘯𝘪 𝘯𝘰𝘴𝘵𝘳𝘪 𝘐𝘦𝘴𝘶 𝘊𝘩𝘳𝘪𝘴𝘵𝘪, 𝘤𝘶𝘪 𝘦𝘴𝘵 𝘩𝘰𝘯𝘰𝘳 𝘦𝘵 𝘨𝘭𝘰𝘳𝘪𝘢 𝘪𝘯 𝘢𝘦𝘵𝘦𝘳𝘯𝘢 𝘴𝘢𝘦𝘤𝘶𝘭𝘢 𝘴𝘢𝘦𝘤𝘶𝘭𝘰𝘳𝘶𝘮).”
Wspomnienie świętego diakona Syzyniusza jest obchodzone 11 maja.
W 𝘔𝘢𝘳𝘵𝘺𝘳𝘰𝘭𝘰𝘨𝘪𝘶𝘮 𝘙𝘻𝘺𝘮𝘴𝘬𝘪𝘮 pod datą 11 maja czytamy: „W Osimo pamiątka św. Sisinusa, diakona, jako też św. Dioklecjusza i Florencjusza, uczniów św. Antyma, kapłana, którzy ponieśli śmierć męczeńską przez ukamienowanie za panowania Dioklecjana.” W krypcie katedry w Osimo znajduje się wspaniały marmurowy sarkofag z dużą sceną myśliwską oraz czterema małymi scenami biblijnymi z pierwszej połowy IV wieku. W 1761 roku kości te zostały zweryfikowane. Relikwie Florencjusza przeniesiono do Florencji w 1701 r., a do miejscowego kościoła San Giovannino degli Scolopi w 1842 r.
opr. dk. Krzysztof Kaput