Diakon i męczennik – wspominany 31 października.
Diakon Nemezjusz (także: Nemesius, Nemesio) i jego córka Lucylla (Lucilla) dziewica, zostali zabici w Rzymie za czasów cesarza Waleriana.
Św. Stefan I, biskup Rzymu w latach 254-257, gorliwie zwalczał herezję Novatusa, który uczył, że nie należy przyjmować z powrotem tych, którzy wracają z herezji. Ukrywając się podczas prześladowań chrześcijan, Stefan ochrzcił wielu pogan. Wśród nich był trybun wojskowy Nemezjusz, który nawrócił się na Chrystusa i został wyświęcony na diakona.
Nemezjusz miał córkę niewidomą od urodzenia – Lucyllę. Po usłyszeniu, że Chrystus może przywracać wierzącym wzrok, on, jego córka i cała rodzina zostali ochrzczeni przez biskupa Stefana I w kościele Santa Pudenziana. Dokonał się cud i Lucylla na chrzcie odzyskała wzrok. Wielu innych nawróciło się i zostało ochrzczonych z powodu tego cudu. Nemezjusz został jednocześnie wyświęcony na diakona. Wkrótce jednak padli oni ofiarą prześladowań chrześcijan.
Dowiedziawszy się o tym zdarzeniu, cesarz Walerian nakazał uwięzić diakona Nemezjusza, a Lucyllę oddać niegodziwej kobiecie, imieniem Maxima. Ponieważ nie dało się ich przekonać do porzucenia wiary w Chrystusa, po kilku dniach Nemezjusz i Lucylla zostali bez procesu zaprowadzeni do świątyni Marsa przy Via Appia w Rzymie i tam poderżnięto Lucylli gardło, na oczach jej ojca. Sam został ścięty między Via Latina a Via Appia. Oboje zginęli 25 sierpnia 257 r. z rozkazu cesarza Waleriana.
Ich ciała zostały pochowane przez papieża Stefana I, a następnie złożone z większą czcią przez Sykstusa w nekropolii przy Via Appia. Grzegorz V przeniósł je do zakrystii kościoła Santa Maria Nova – dzisiejszego kościoła Santa Francesca Romana na Forum Romanum – razem ze świętymi: Symphroniusem, Olympiusem, Trybunem, Exuperią – jego żoną i Theodulusem – jego synem, którzy wszyscy byli nawróceni dzięki wysiłkom Symphroniusa i zostali ochrzczeni przez tego samego św. Stefana I, ponosząc następnie śmierć męczeńską za wiarę.
Ciała męczenników zostały znalezione tam za pontyfikatu Grzegorza XIII i umieszczone z większą czcią pod ołtarzem głównym tego samego kościoła. Niektóre z tych relikwii prawdopodobnie znajdują się również w kościele Santa Cecilia w Trastevere.
W 𝘔𝘢𝘳𝘵𝘺𝘳𝘰𝘭𝘰𝘨𝘪𝘶𝘮 𝘙𝘻𝘺𝘮𝘴𝘬𝘪𝘮 pod datą 31 października czytamy: „W Rzymie męczeństwo św. Nemezjusza, diakona, i św. Lucyli, Dziewicy, jego córki. Ponieważ żadne groźby ani męczarnie nie zdołały odwieść jej od wiary, cesarz Walerian kazał ją ściąć 25 sierpnia. Św. Stefan papież pogrzebał ich ciała, a św. Sykstus wystawił im przy drodze Apijskiej piękny nagrobek. Papież Grzegorz V przeniósł je do diakonii Santa Maria Nova i równocześnie z nimi kości św.”
Jako ciekawostkę dodam, że żyjący w XVI w. malarz Jacopo Bassano (Jacopo da Ponte) na jednym ze swych obrazów przedstawił chrzest Lucylli. Jednak przedstawiony tam kapłan, który udziela jej chrztu – faktycznie nim nie był. Obraz nosi tytył: „Święty Walenty chrzczący świętą Lucyllę”, olej na płótnie, ok. 1575 r.
opr. dk. Krzysztof Kaput